SOMNUS

SOMNUS

Aristoni atrocissimus publicanus, ut qui dimidium aetatis nostrae ad se rapit: Lethes frater iure dictus in Hymn. una cum Somniis, Fato, Parcis, Morte, Noctis filius, creditus est olim, uti discimus ex Hesiodo in Theogon. Certe Pausan. Eliacis apud Eleos in templo quodam feminam expressam fuisse, quae pueros sustineret sopitos, manu quidem dextrâ album, at sinistrâ alterum nigrum, et hunc dormienti similem, ambos distortis pedibus: quorum inscriptones indicaverint, alterum Somnum elle, mortem alterum; ut feminam quae utrumque aleret, Noctem, memoriae mandavit. Ita autem habent Poetae verba,

Νὺξ δ᾿ ἔτεκε ςτυγερόν τε Μόρον, καὶ Κῆρα μέλαιναν,

Καἰ θάνατον: τέκε δ᾿ Ι῞πνον, ἔτικτε δὲ φῦλον Ο᾿νείρων.

In quae vide Notas Barlaei. Olim inter Numina habitum esse, diximus supra in voce Dii. Vide domum eius, in cuius vestibulo Otia excubare et ante fores papavera florere, fingebantur, descriptam, apud Casp. Barthium Animadv. ad Stat. Theb. l. 10. v. 83. alibique passim. Et facit huc, quod iunctim culta haec Numina, Somnus et Bacchus, iique pro maximis Diis, occurrunt, in Inscr. LXVII. 8. Nempe iis, quibus in ingloria marcere quiete fuit volupe: Alia eorum mens, quibus praecordia de meliore luto ficta. Hinc memoratur antiquissimum non solum Ascetarum, sed etiam Studiosorum, institutum, aliquid excogitare πρὸς ὑπνομαχεῖν, ut loquitur Dio Cassius et quo breviorem sibi Somnum facerent. Omitto Platonis horologium nocturnum, de quo Athen. l. 4. De Aristotele, narrat Diogenes, l. 5. c. 16. solitum ita se componere ad dormiendum, ut porrectô brachiô pilam aeream teneret, cui pelvis aenea erat supposita, ut pilae casu excitaretur. Tenuit idem institutum, a Praeceptore acceptum, Alexander M. de quo vide Amm. Marcellin. l. 16. Quo pertinent, quae de Lycurgo Oratore, narrat Plut. in vita eius, in vili solitum quiescere lectulo; in quo nihil erat praeter κώδιον et προσκεφάλαιον, pellem lanatam, et pulvinar. Item, quae de Ulpio Marcello narrat Dio in vita Commodi, et ex eo Suidas in Μάρκελλος: et quod idem Ammianus de Iuliano; cubuisse illum non in plumis et stragulis sericis, sed in tapete et sisyra, quo Somnum facilius abrumperet. Sed longe ingeniosiora sunt, quae de Ascetis, tam Iudaeis, quam Christianis, apud Veteres legimus. Isti enim, sicut Canonicam refectionis suae horam habuerunt, sic et Canonicum Somni tempus ac mensuram, ut loquitur Cassianus. Igitur partem ad vexandum corpus et eam, quae Patribus dicitur, σκληραγωγίαν, partim ad minuendum Somnum, fuerunt Ascetis in usu χαμευνίαι, humicubitiones. et ςτιβάδες χορτόςτρωτοι, herba aut foenum locô culcitrae, mattae, storeae, psiathia, et mafortes aut melotae, ac his similia ad incubandum: Item apud Cassianum Embrimia, Collat. 1. c. ult. dicta παρὰ τὸ βρίζειν, quod dormitare et somnum levem capere, significat; quae Ascetae fasciculis stipulae farta vel papyrô (ut apud Philonem de Essenis) aut durô tomentô vel simili materiâ, parabant, Unde Βριζὼ, Dea somnia, vel, ut aliis visum, Apollinaris Laodicenus, in Trag. Christus patiens, Κεῖμαι πεδοςτιβῆς γε χαμαιςτρωσία, Κ᾿ ουκ ἔβρισ᾿ οὐτ᾿ ενοίμησα, etc Igitur ad hoc institutum spectat, quod narrat Epiphanius de Pharisaeis Ascetis, tabulae dodrantali seu palmi unius maioris incubare solitis: quorum exemplum transisse, ad primos Christianorum Monachos, Eruditi annotârunt. Similimum enim est, quod de sua et Basilii M. matre B. Macrina, refert Gregor. Nyssenus Ep. ad Olympium Ascetam. Ibidem, sequuntur duo alia exempla Asceticarum inventionum, Alii calculos littorales colligebant, eosque sibi susternebant, ut iis compuncti in profundum somnum ne inciderent: Aliis in eundem finem pro strato spinae erant. Qua de re vide plura apud Isaac. Casaubonum Exercitat. II. contra Baronium §. 9. Aliud plane delicatorum apud Romanos aliosque institutum fuit, qui, ut Somno largius et minori impedimentô indulgerent, suos habuêre Eunuchos, Silentiatios ac

Quietis Ministros, quos ad Somnum appellat Curtius l. 6. c. 11. ubi Philotam, per dispositos, quos ad Somnum habebat, commilitones procul relegâsse scribit, ne femina illa murmurantium inter se silentiô verius, quam sonô, excitaretur. Vide Laur. Pignorium Comm. de Servis, et supra in voce Quies, item Silentiarii. Pulvillis plumeis ad omnes corporis partes scite adaptatis eôdem fini usi, uti vidimus supra voce Pulvillus. Imo et pedum titillatione insuper adhibitâ, ut infra dicemus suô locô: naeniisque demulcentibus, uti de Indorum Regibus diximus supra, ubi de Paroenio carminis genere. Neque vero noctu solum, sed et interdiu Somnus capi consuevit; uti superius diximus voce Meridiana, it. Prandium: unde multis Veterum Somnum meridianum frequentatum esse, observat Casaubon. ad Aug. Suetonii c. 70. Salmas. ad Solin. p 1120. quem tamen inter vetita habet Schola Medicorum, cui ab urbe Salerno celebre nomen est. A Somno, dictae imagines Somnurnae, Varroni Prometheo I. apud Nonium,

Somnurnas dixit, quae in somnis videbantur.

Visa scil. nocturna et somma, ενύπνια φαντάσματα. Cuiusmodi imagines corybantiasmô laborantibus frequenter obversari diimus in hac voce. Vide quoque Salmas. ad Solin. p. 1086. uti de Somnisurgiis, Voss. de Idolol. l. 3. c. 35. de officio veter. Christianorum, circa Somni tempus, supra verbo Complere: de altiori vero Somno infra voce Sopor.